ماه شعبان، شمیم رحمت خداست که نوید برپایی میهمانی بزرگ الهی را با خود آورده است. ماه شعبان را پیامبر اعظم ماه خود دانسته و مردم را به پاسداشت این ماه فرا خوانده است.
این ماه بزرگ، افزون بر اینکه روزهای بزرگی را چون روز ولادت سید الشهداء ، امام سجاد، ابوالفضل العباس و روز عظیم نیمه شعبان روز ولادت امام زمان در بردارد، در واقع ماه آمادگی، مناجات و راز و نیاز است.
مناجات شعبانیه و فرازهای استثنایی آن همین ویژگی را تایید می کند. مناجاتی بی نظیر که بزرگان دین و اخلاق ما توصیفهای منحصر به فردی از آن دارند.
میرزا جواد ملکی تبریزی، از بزرگان اهل عرفان و عمل چنین می گوید:
این مناجات، مناجات معروفی است و اهلش بخاطر آن با ماه شعبان مأنوس شده و بهمین جهت منتظر و مشتاق این ماه هستند. این مناجات شامل مطالب اساسی در مورد چگونگی معامله بندگان با خدای بزرگ بوده و آداب خواستن، دعا و طلب آمرزش از او را، آنگونه که شایسته است، بیان میکند و استدلالهای جالب توجهی جهت امیدوار شدن به درگاه خدا که با مناجات با او مناسب است، در بردارد و بروشنی، ملاقات، نزدیکی و دیدن خدا را معنی میکند.این مناجات بزرگی است و یکی از ارمغانهای آل محمد (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) است که بزرگی آن را کسی که قلب سالم و گوش شنوایی داشته باشد، درک میکند و اهل غفلت از درک فواید و نورهای آن بی بهرهاند.
در مناجات شعبانیه درسهای فراوانی برای اهل تامل وجود دارد و این حقیقت دارد که امامان معصوم ما در قالب اینچنین دعاهایی والاترین معارف دینی را به شیعیانشان تعلیم می داده اند.
مناجات شعبانیه از این قبیل دعاها ست و درسهای فراوانی می توان از آن گرفت. یکی از درسهای این مناجات درس خوف و رجا ست. امید و ترس توام از بزرگترین آموزه های دینی ماست که در سراسر زندگی انسان تاثیرات بسزایی دارد.
در مناجات شعبانیه، آموزه خوف و رجا چندین بار مورد تاکید قرار گرفته است. مناجات شعبانیه را بخوانیم و به درسهایش فکر کنیم.
اِلهی اِن اَخَذتَنی بجُرمی اَخَذتُکَ بعَفوِکَ وَ اِن اَخَذتَنی ِذُنُوبی اَخَذتُکَ بمَغفِرَتِکَ
خدایا اگر مرا به جنایتم مأخوذ داری من هم تو را به عفوت بگیرم و اگر به گناهم بگیری من هم تو را به آمرزشت بگیرم.
اِلهی اِن کانَ صَغُرَ فی جَنبِ طاعَتِکَ عَمَلی فَقَد کَبُرَ فی جَنبِ رَجاَّئِکَ اَمَلی
خدایا اگر عمل من در جنب اطاعت تو کوچک است ولی آرزویم در کنار امید تو بزرگ است.
اِلهی اِن حَطَّتنِی الذُّنُوبُ مِن مَکارِمِ لُطفِکَ فَقَد نَبَّهَنِی الیَقینُ اِلی کَرَمِ عَطفِکَ
خدایا اگر گناهانم بواسطه بزرگواریهای لطفت مرا بی مقدار ساخته ولی در عوض یقین به بزرگ توجه تو مرا هشیار کرده .