چشمان این زن 99 میلیون رنگ بیشتر را نسبت به همه ما تفکیک وشناسایی می کند!

عصب شناسان انگلیسی، پس از بیش از 25 سال جستجو، به تازگی خبر داده اند، زنی را یافته اند که واجد گونه های بیشتری از سلول های مخروطی ـ سلول های دریافت کننده رنگ در چشم ـ خود نسبت به سایر افراد است.

بر پایه تخمین ها معنی این مسأله آن است که این زن 99 میلیون رنگ بیشتر را نسبت به همه ما شناسایی کرده و تشخیص می دهد و به عقیده دانشمندان، این زن را باید جزو افراد با قدرت بینایی فوق العاده طبقه بندی کرد. افرادی که به آنها «تتراکرومات» (چهار رنگ بین) می گویند.

توضیح آنکه بیشتر انسان ها «تریکورومات» (سه رنگ بین) هستند؛ به این معنا که اغلب ما سه نوع از سلول های مخروطی برای تشخیص رنگها در چشم خود داریم که هر نوع از این سلول ها، می تواند حدود 100 درجه رنگ را تفکیک کرده و شناسایی کنند. در نتیجه وقتی همکاری این سه نوع سلول مخروطی را در شرایط مختلف با هم در نظر آورید، می توان گفت که چشمان ما حدود یک میلیون رنگ متفاوت را تشخیص می دهد.

در اغلب افرادی که دچار نارسایی بینایی از نوع کوررنگی هستند، تنها دو نوع از این سلول های مخروطی عمل می کنند و در نتیجه آنها تنها قادر به دیدن ده هزار درجه رنگ مختلف هستند و به آنها دیکرومات (دو رنگ بین) می گویند.

اما اکنون در منطقه شمالی انگلستان زنی زندگی می کند که چهار گونه متفاوت سلول مخروطی در چشم خود داشته و می تواند بیش از صد میلیون رنگ را با چشمان خود تفکیک کرده و تشخیص دهد؛ چیزی که بسیاری از ما حتی رویای آن را نیز نمی بینیم.

محققان این زن را حدود دو سال قبل کشف کردند و وی به نام رمزی cDa29 ملقب کرده اند؛ اما برای یافتن وی، بیش از 25 سال تمام جستجو کرده و اکنون معتقدند، افراد بیشتری واجد ویژگی تتراکرومات در بین ما وجود دارند.

اما چطور ممکن است، ما واجد گونه ای چهارم از سلول های مخروطی شویم؟

ایده وجود افراد تتراکرومات برای اولین بار در سال 1948 توسط دانشمند هلندی «اچ ال دی وریس» مطرح شد. وی متوجه یک نکته جالب در مورد چشمان افراد کور رنگ شده بود. در حالی که افراد کور رنگ تنها واجد دو سلول مخروطی فعال و یک سلول غیر فعال کمتر حساس نسبت به رنگ قرمز و سبز هستند، وی نشان داد، مادران یا دختران افراد کور رنگ از سه سلول مخروطی فعال و یک سلول مخروطی غیر فعال و کمتر حساس در چشمان خود بهره می برند.

این به معنای آن است که آنها چهار گونه از سلول مخروطی را در چشمان خود دارند؛ هرچند در حالت عادی تنها سه گونه از آنها فعال هستند. این چیزی بود که پیش از این هرگز کسی آن را مطرح نکرده بود.

به رغم اهمیت کشف این محقق هلندی، اما کسی تا اواسط دهه 80 به موضوع افراد تتراکرومات توجهی نکرد تا آنکه «جان مولون» از دانشگاه کمبریج شروع به جستجوی زنانی کرد که از چهار سلول مخروطی در چشمان خود بهره می برند.

با توجه به اینکه مردان کور رنگ ویژگی تتراکرومات را به دختران خود منتقل می کنند، مولون تخمین زد که حدود 12 درصد جمعیت زنان باید واجد این ویژگی باشند؛ اما همه آزمون های وی نشان داد که این زنان به همان اندازه ما قادر به تشخیص رنگ با چشمان خود هستند؛ یعنی تنها سه نوع از سلولهای مخروطی چشمان آنها فعالیت میکند و در واقع تتراکرومات نیستند.

پس از آن در سال 2007 عصب شناس دانشگاه نیوکاسل «گابریل جوردن» که پیش از آن با مولون همکاری میکرد، اقدام به اجرای آزمون های متفاوت خود برای یافتن افراد با قدرت بینایی فوق العاده کرد.

وی 25 زن مختلف را که چهار گونه سلول مخروطی در چشمان خود داشتند انتخاب کرد و آنها را در یک اتاق تاریک قرار داد. از طریق یک دستگاه تابش رنگ سه حلقه نور رنگی به چشمان این زن ها تابیده شد. برای افراد تریکرومات همه این حلقه ها یکسان به نظر می رسند؛ اما فرضیه جوردن این بود که یک فرد تتراکرومات به واسطه سلول چهارم مخروطی در چشم خود باید تفاوتی بین آنها احساس کند.

به شکلی جالب توجه یکی از این زنان که نام کد cDa29 روی وی گذاشته شده در همه آزمون های انجام شده قادر به تشخیص تفاوت میان این سه حلقه رنگ شد؛ موضوعی که باعث شد گابریل جوردن به گفته خود از شعف به هوا بپرد!

اما اگر همه دختران افراد کور رنگ چهار سلول مخروطی در چشم خود دارند، چرا محققان تنها توانسته اند تا کنون یک مورد را شناسایی کنند؟

نکته نخست این است که این تیم تنها به دنبال این موارد از زنان تنها در بریتانیا گشته اند. اما موضوع مهمتر از این آن است که افراد تتراکرومات در شرایط عادی نیازی به استفاده از سلول چهارم مخروطی چشمان خود ندارند و در نتیجه اغلب متوجه این قدرت استثنایی در چشمان خود نمی شوند.

به گفته جوردن: ما اکنون می دانیم که افراد تتراکرومات واقعا وجود دارند، ولی هنوز دقیقا نمی دانیم چه چیز باعث می شود یک شخص عملا تبدیل به یک تتراکرومات شود؛ به عبارت دیگر، رنگ هایی که ما در دنیای عادی با آنها سر و کار داشته و استفاده می کنیم تا آنجایی محدود است که سلول چهارم مخروطی در افراد تتراکرومات اساسا نیازی به عملکرد برای تشخیص آنها نمی بیند.

هنوز راه زیادی برای تکمیل تحقیقات جوردن مانده است؛ اما زمانی که نتایج به دست آمده توسط وی تأیید شود، این کشف بزرگ می تواند اطلاعات بسیاری در مورد نحوه کار چشم و محدودیت های آن به ما داده و به دانشمندان برای ساخت تجهیزات بینایی مصنوعی کمک زیادی کند.

اما آنچه ما به واقع و متأسفانه نمی دانیم این است که دنیا در دید cDa29 تا چه حد با دنیا در دید ما متفاوت است!