تاریخ پرچم ایران و مفهوم سه رنگ پرچم
نویسنده : آنوش مجرب - ساعت :۳۳ ب.ظ روز سهشنبه اردیبهشت ،۱۳۸
پرچم ایران
در افکار عمومی ایران نماد شیر و خورشید بدون هیچ دلیل روشن و قابل قبولی ، به نماد حکومت شاهنشاهی تبدیل شده است.
همین اشتباه رایج ، در باره مبدا تاریخ نیز وجود دارد و تاریخهایی که با عدد 2500 آغاز میشوند شاهنشاهی و حتیپهلوی ! محسوب میشوند.
امروز به شرح کوتاهی در مورد پرچم و مبدا تاریخ ایران میپردازم.
الف: تاریخچه پرچم ایران
از زمان تاسیس امپراتوری ایران (که خود هخامنشیان آن را پارسا میخواندند) کشور ما دارای پرچم بوده است. کورش بزرگ بنیانگذار کشور ایران با متحد کردن اقوام گوناگون ایرانی توانست پادشاهی بزرگ و مستحکمی را پایه گذاری کند.
پرچم این پادشاه براساس نوشته های تاریخی چیزی شبیه به تصویر مقابل بوده است.
در بخش افسانه ای تاریخ ایران از درفش کاویان یا پرچم کاوه آهنگر نیز نام برده شده است که در اینجا کاری با آن نداریم.
آنگونه که میدانید دین ایرانیان در روزگار هخامنشی و حتی پیش از آن آیین مهر یا میترا (خورشید) بوده است.
شیر و خورشید نیز دو نشان از نماد های دین میترا هستند.
برای قرنهای پیاپی شیر نشان کشور ایران بوده است. آنگونه که میدانید بیشتر کشور ها یک جانور را به عنوان سمبلی از کشور خود استفاده می کنند. مثلا نماد کشور آمریکا عقاب و یا سمبل کشور چین خرس پاندا است.
در زمان اردشیر ساسانی شکار شیر در ایران ممنوع گردید. چرا که شیر نمادی از کشور و مردم ایران بود.
اما نقش خورشید برای اولین بار در زمان خوارزمشاهیان یا سلجوقیان بعد از اینکه خورشید بر روی سکه ها نقش بست، بعد از مدت کوتاهی بر روی پرچم نیز نقش بست. و بدینگونه پرچم شیر و خورشید برای 950 سال پرچم ایران بود.
نشان شیر نیز بعدا در پرچم کشور ما ظاهر شد.
در فرهنگ عامه مردم ایران ، شیر نماد دلاوری قدرت است.
سلطان محمود غزنوی بسال 1031 به دلیل دلبستگی به شکار شیر دستور داد نقش و نگار یک شیر بر روی نقشه ایران قرار گیرد و از آنگاه هیچگاه تصویر شیر - به جز دوران بسیار کوتاهی در زمان صفویان- از روی پرچم ایران برداشته نشد.
حکومت های پیاپی با وجود دشمنی ای که با هم داشتند نقش پرچم را به عنوان نماد کشور ایران تغییر نمی دادند. حتی حکومت پهلوی با وجود اختلاف شدید با سلسله قاجار تغییری در پرچم کشور نداد و پرچم ایران سه رنگ خود را با نشان شیر و خورشید حفظ کرد.
پرچم شیر و خورشید در زمان شهریار توانای ایران ، نادر شاه افشار به شکل کنونی خود درآمد و در تمام حکومت های بعدی ظاهر خود را حفظ کرد تا زمان انقلاب سال 1357 در ایران.
اما قضیه این سه رنگ چیست ؟
رنگ سبز به احترام 90 درصد از مردم ایران که مسلمان هستند انتخاب شده است. این رنگ ، مورد علاقه پیامبر اصلام بوده و نشانه دین اسلام نیز هست.
رنگ سپید پرچم ایران نشانه دین زرتشت ، نماد پاکی صلح و آرامش است.
رنگ سرخ تفاسیر گوناگونی دارد. برخی بر این عقیده اند که چون انقلاب مشروطه در ماه مرداد (برج اسد ییا شیر) به پیروزی رسید این رنگ نمادی از گرما و نیز نمادی از خون شهیدان مشروطه است.
توضیح این نکته لازم است که این سه رنگ در زمان مشروطه اینگونه توصیف شده اند ولی تاریخ آن به زمان ساسانیان نیز مربوط است. برخی این سه رنگ را برگرفته از سه طبقه جامعه ایران در زمان ساسانیان می دانند :
رنگ سبز لباس درباریان و شاهزادگان (طبقه اشراف)
رنگ سپید رنگ لباس موبدان و روحانیان زرتشتی (طبقه روحانی)
رنگ سرخ نیز لباس جنگسالاران و طبقه جنگ آوران
همچنین این سه رنگ در نقش برجسته های باستانی نیز ظاهرا دیده شده (در بخش نظرها ببینید)
پس از انقلاب اسلامی نیز سه رنگ سبز ، سپید و سرخ نگه داشته شدند ولی چندی پس از پیروزی به فرمان آیت اله خمینی نماد شیر و خورشید حذف گردید.
تا مدتی پرچم ایران بدون نشانه بود (در دولت مهندس بازرگان) و پس از آن یک نماد جدید که توسط یک معمار طراحی شده بود (ارم الله) جایگزین آن شد و پرچم به صورت فعلی خود درآمد.
آنچه که گفتم چکیده ای بود از تاریخچه پر فراز و نشیب پرچم ملی ایران. پرچم کشورمان در طول سالهای گوناگون دگر گونی های ریز و درشتی بر خود دیده تا به ما رسیده است.
اما هرچه هست پرچم ما نماد همبستگی ماست و یادگاری از تاریخ کهن کشور ایران.
مطالعه بیشتر در مورد تاریخ پرچم ایران
اما در مورد مبدا تاریخ ایران
از روزگاران بسیار کهن انسانها رویداد های تاریخی را براساس یک رویداد برجسته و مهم گاه شماری می کرده اند.
برای نمونه شیوع بیماری ها ، تولد پادشاه ، قحطی ، جنگ و چیزهایی از این دست همواره به عنوان مبداء تاریخ مورد استفاده بوده اند.
به مرور زمان گاهشماری ها بیشتر بر اساس رویداد های فرهنگی انجام شد.
مثلا در ژاپن تولد امپراتور و در میان اعراب جاهلی سال حمله به مکه (عام الفیل یا سال فیل) مبدا تاریخی قرار گرفتند.
پس از گسترش دین اسلام ، هجرت پیامبر اسلام به عنوان مبدا تاریخ در نظر گرفته شد.
ایرانیان نیز برای سالها از تاریخ ورود خود به فلات ایران (مهاجرت بزرگ آریایی ها) به عنوان مبدا تاریخ استفاده می کردند.
از آنجا که هرچه عدد تاریخ بزرگتر باشد نشانه دارا بودن تاریخی کهن تر و سبب افتخار ملی است لذا برخی ملتها در چند دهه اخیر از کهنترین رویداد مهم تاریخی خود برای مبدا تاریخ استفاده کرده اند.
مبدا تاریخ ایرانی نیز که به غلط تاریخ شاهنشاهی یا پهلوی گفته شده نیز بر اساس تاجگذاری کورش بزرگ و تاسیس کشور ایران است.
این تاجگذاری در سرزمین بابل و همراه با انتشار منشور حقوق انسانی کورش همراه بود.
پس تاریخ 1384 هجری خورشیدی که هم ارز با 2565 ایرانی است در واقع سن کشور ایران است و ربطی به پهلوی ها ندارد.
559 سال پیش از تولد مسیح کشور ما تاسیس گردید و امسال که نوروز را جشن میگیریم در واقع جشن تولد 2566 سالگی کشورمان است.