اوشاقلار اوچون بایراملیق (بالاجا خوخان)

سلام

لاکان ، ژولیا کریستوا کیمی لرینین عرصه یه گلدیکلری و اونلارین دیل قونوسو و دیلین انسانلارا باغیشلادیغی فیکیرسل قورولوشلارینا و اونون بویونجا ایستر تک باشینا ، ایسترسه ده کوتلوی یاشاییشینا بوراخدیغی ائتکی لر حاققیندا دوشوندوروجو اثرلریندن سونرا ، داها اؤز آنا دیلینده دانیشماق دادیندان اوزاق قالان اوشاغین کسینلیکله ایله یاشاییش دادیندان دا محروم قالدیغینی دوشونمک هئچ ده چتین دئییل!

بو وبلاگ و توپلومون بیرینجی ایستک و آماجی ایرانداکی تورک دیللی اوشاقلارا بو دادین گئری قایتارماغی دیر. بو بیر داد و لذتدیرکی دئمک اولار اؤتن 150 ایلین بویوندا ها بئله گونو – گوندن سایی لارینا آرتان فارس چرچیوه لی مئدیالارین ، خصوصی ایله گرکلی فارس دیلینده آپاریلان ائییتیم – اؤیرتیم ائتکیسی آلتیندا گئت – گئده اورتادان قالدیریلیب و بیر چوخ حاللاردا روح دوشگونلویونه و انسانلارین اؤز حیات و یاشاملاریندان آجیناجاقلی شکیلده گرکلی آیریلیب ، اوزاق دوشمه لرینه سبب اولوب!

بو گونون اوشاقلارینین اوخودوقلاری فارس یاخود انگلیس دیللرینده تانیش اولدوقلاری یئنی بیلگیلره دیققت یئتیریب و اؤز شیفاهی خالق ادبیاتیمیزین بیر بؤیوک بؤلومونون اوشاق ادبیاتی اولدوغونو نظرده آلارساق اوندا اوشاق دونیاسینا عاید اولان بو دادین قایتارماسینا ، بلکه ده یئنیدن یارادیب اورتایا چیارتماسینا بو آنلاملاری احاطه ائدیب اؤزونده داشییان یئنی آنلاشما گرکیر! اوخودوغوم درس و ادبیاتلا باغلی اولان اؤز دوشونجه مه گؤره یوخاریدا سؤزو گئدن آنلاشمانین(آنلاییشین) ان جانلی اؤرنه یینی من بو گون فیرانسا و آلمان دیللرینین اوشاق ادبیاتیندا گؤرورم. اومود ائدیرم کی یئرلی و یارارلی فورمادا بو سووقاتی اؤز تورک دیللی اوشاقلاریمیزا چاتدیرا بیلم. البته بو یولدا باشقا دیللره احاطه لری اولان و ها بئله محض اوشاق اوچون اوشاق دیلینی بیلن مهربان دوستلارین یاردیملاری اولماسا ، اوغور قازانا بیلمه یه جه ییمه ده آرخایینام . باشقا یؤندن بو ساحه ده بیرگه چالیشیب- امکداشلیق ائتمک یوللارینی باغلایان ندنلری ده چالیشقانلارین بیر- بیریندن چوخ فرقلی اولان دوشونجه و سیاسی آنلاییشلاریندا گؤرورم ائله اونا گؤره بو یولا آددیم قویانلاری ایستر سیاست ایسترسه ده مدنیت ساحه سینده اولان فرقلی باخیشلاریندان اوزاق اوشاقلاریمیزین ایتکین دوشن آغیز دادلارینی

( دانیشمادیقلاری آنا دیللرینی ) تاپماغا چاغیریرام. بو آماجین چالیشقانلاریمیزین وریندن هر باخیمدان اورتاق آماج سئچه جکلری قابیلیتی اولدوغونو دا اینانیرام.

بو وبلاگ ، آذربایجان ، همدان ، ساوا ، قوم ، کرمان سونقورلاری ، قاشقای ، خلج و خوراسان تورکلری اوچون یارادیلیببوندان اؤته خلج و سونقور کیمی نفوس باخیمیندان آز ساییلی تورکلری نظرده آلدیقدا بو آنلاشمانین کیچیک بیر آلان و ساحه ده لازیمینجه یارارلی و فایدالی اولا بیلمه یه جه یی گؤزه وورور! خوخان آدی دئییم باخیمیندان اوشاق دیلینه یاخین و ایران توکلری آراسیندا تانینمیش اولدوغو اوچون سئچیلیب. دئمک اولار کی خوخان سئویملی اورتتاق اوبرازلار آراسیندان ان اویغون کاراکتره مالیکدیر.

خوخو ( آذربایجان ، ساوا ، قوم ) ، خوخان ( آذربایجان اردبیل ایچه ریکلی ) ، آخخا ( قاشقایلار ) و...

خوخان اوبرازینین بللی اولمایان هانسیسا بیر اوشاغین یاشام طرزینی منیمسه ییب و عین حالدا اؤز گؤرکمینی ایتیرمه مه یی بئجه ری یی ده منیم اوچون چوخ اؤنملی ایدی اونا گؤره کی هر اوشاغا دانیشماق فرصتی وئریلدیکده ، اوندا تبریز تورکجه سینده دانیشان بو اوبراز بلکه ده منه بیر تورک اوشاغی اولاراق فارس دیللی بیر خاراکتئردن یاخین اولار آمما بوتون بونونلا بئله یئنه ده اونو قیراقدا ساخلایا بیلر! هر حالدا یازی قایدالارینین دا قبول اولونموش اؤلچولردن اطاعت ائله ییب چوخلوقدا اولان اوخوجولارینین نظرلرینی ده جلب ائله مه یینه دیققت یئتیرمه ییمیز ده بللی دیر آنجاق اوشاقلارین اثرلری بیر اورتاق دیلین اؤیرنمه یی اوزانتیسیندا چئشیدلی دئییملرایله تانیش اولوب شیفاهی و یازیلی دیلین فرقینی سئزمک اوچون دانیشدیقلاری اؤز لهجه و آغیزلاریندا اولاجاق.

کیتابخانام آدلی بؤلومده کیتاب ، سی دی و اوشاقلارا عاید اولان هر تورلو مئدیالار وئریله جک. بو بؤلومون اوشاق ادبیاتی ایله ایلگی له نیب و اثرلرینی یاییب – تانیتدیرماق ایسته ین کیمسه لره بیر قایناق کیمی اولاجاغینا ایناندیقدا اونلارین بیر-بیرلری ایله یاخیندان تانیش اولماقلارینا اومودوموز وار.

اوخومالیلار بؤلومونده آسان و باشا دوشمه لی شعرلر ایله یازیلار قویولوبدور گله جکده ایسه بو بؤلومه سسلی و گؤرونتولو بیر سؤزلویون آرتیریلماسی دوشونولور. ایندیلیکده بو بؤلومون قولاق آسمالیلار گروپوندا وئریلن ماتئریاللار آنا و آتا خوخان دیلی ایله اوخونولوب ایضاح ائدیلمکده دیر. ائله بو بؤلومده منیم ماهنیلاریم آدلی بیر یئر ده وار کی اوشاق ماهنیلارینا اختصاص وئریلیب.

بیزیمکیلر بؤلومونده رسیم و سس و ال یازمالار وئریلمکده دیر. اوشاقلارین سس دوسیالاری کیفیت باخیمیندان هله لیک آشاغی سویه ده لئنته آلینیب ، بوندان آرتیق اولماغی دا بو نؤوبه ده نظرده توتولمور آنجاق فولکلور شعرلریمیزین یانیندا یئنی شعرلرین تقدیم اولونماغی دا گؤزله نیلیر. آتا- آنالار و اوشاق اؤیرتمنلری بو ساحه ده اوشاغا خاراکتئرلرله ایلگی قورماغی اؤیرتمک شرطی ایله وئبلاگدا وئریلن ماتئریاللاردان دا فایدالانا بیلرلر.

تورک دیلینده باشاریلارینین آز اولدوغو اوزوندن اوشاقلارین آزاجیغیندا یازماق قابیلیتی اولور او اوزدن وئبلاگدا وئریلن یازیلاری اولگو اولاراق اونلارا وئریب اوزوندن یازماغی طلب ائله مک اولار. بو بؤلومده کی یازیلارین یومشاق و توت بویاقلی قارانداش (میداد) ایله آرا بیر جیزیقلاردا یازیلماغی ایسته نیلیر. هر اثرین یانیندا اوشاغین شکیلی اولمالی ، یاشی و هارالی اولدوغو و اوشاغین نلره چوخ ماراق گؤستردی یی یازیلمالیدیر. بو شکیل و بیلگیلر اوشاغین آدینا آچیلان اؤزل صحیفه ده ساخلانیلاجاقدیر.

وبلاقین اؤزو خوخانین دیلیندن بیر گون آرا یئنی لنه جک و آرزو ائدیریک کی اوشاقلار ان آزی هفته ده بیر یول وئبلاگا باش چکسینلر. خوخانین یازیلاری اوشاقلارین راحاتجاسینا دوشونمکلری اوچون باشقا بؤلوملر سایاغی سسلی اوولاجاقدیر.

بوتون اوشاق سایتلارینا تای بورادا دا قوراشدیرمالی یاخود بویامالی شکیللر اولاجاقدیر.

بو قیسا آچیقلاما سیزی امکداشلیغا چاغیران بیرینجی و ان ساده شکیلده وئریلن بیلدیری ساییلیر و بو چرچیوه ده وئریلن امکداشلیق و باشقا اؤنریلری اورکدن آلقیشلاییریق.

سایقیلارلا : خوخانین کیچیک گروپونون سوروملو مودورو

اولکر اوجقار

____________________________

با سلام،

بعد از ظهور کسانی مثل لاکان و ژولیا کریستوا و آثار قابل تاملشان در باب زبان و تاثیر آن در تشکل ساختار ذهنی فرد و به طبع آن زندگی فردی و اجتماعی او دیگر پذیرفتن این حقیقت که کودکی که ازحرف زدن و زیستن به زبان مادر خویش( ناچارم اینجا از مفهوم پیچیده تر زبان مادری چشم بپوشم) لذت نمی برد در واقع از زندگی لذت نمی برد، چندان دشوار نیست. اولین هدف این وبلاگ و این گروه در حال تشکیل، باز پس دادن این لذت به کودکان ترک زبان ایران است.

با توجه به این که کودک ما امروز با مفاهیم جدیدی در زبان فارسی و حتی انگلیسی آشنا شده و زبان و ادبیات کودک ما(اگر بپذیریم قسمتی از فلکلورمان ادبیات کودک بوده و هم اکنون نیز هست) باز پس دادن و شاید تولید و خلق دوباره ی این لذت مستلزم ایجاد یک گفتمان نوین است که این مفاهیم جدید را که جزوی از زندگی کودک امروز هستند در بر بگیرد. با توجه به رشته ی تحصیلی و دنیای ادبی ذهنی ام من نمونه ی بالنده ی این گفتمان را در ادبیات کودک فرانسوی و آلمانی زبان می بینم و امید دارم بتوانم این سوغات را در بومی ترین و قابل استفاده ترین وجه ممکن به دست کودکان ترک زبان ایران برسانم. طبیعی است که بدون کمک گسترده و دلسوزانه ی دوستانی که با زبانهای دیگر و یا حتی زبان کودک و صرف کودک آشنایی دارند این مهم ممکن نخواهد شد.

از دیگر سوی احساس می کنم آنچه سالهای سال راه را بر این همکاری و تلاش گروهی بسته دیدگاههای سیاسی بسیار متفاوت فعالین این عرصه است و از این روی امید دارم کسانی که وارد گروه می شوند گذشته از نوع فعالیت فرهنگی- سیاسی خویش فقط و فقط به لذت کودکان گم شده و بی زبانمان( و واقعاَ به این ایمان دارم که کسی که از حرف زدن به زبانی لذت نمی برد آن زبان را ندارد) بیندیشند که فکر می کنم این هدف قابلیت این را دارد که مشترکترین و منطقی ترین هدف تمام این جریانها باشد.

مخاطبین این وبلاگ ترکهای آذربایجان، همدان، ساوه، قم، سونقورهای کرمان، ترکهای قشقایی ، ترکهای خلج و ترکهای خراسان در نظر گرفته شده چون گذشته از این که برخی گروههای کم جمعیت زبانی مثل سونقورها یا خلجها فعلاَ آمادگی تشکیل گروههای مستقل را ندارند، به نظر می رسد این گفتمان در سطوح کوچک کارایی و برد چندانی نداشته باشد. شخصیت اصلی «خوخان» با توجه به نزدیکی آوای آن به زبان کودکانه و حضور فانتزی آن در میان اکثر ترکهای ایران انتخاب شده است. یعنی از میان شخصیت های فانتزی مشترک خوخان مناسبترین کاراکتررا داراست: خوخو(ساوه-قم) خوخان(آذربایجان اردبیل)، آخخا(قاشقای).

از طرف دیگر برای من خیلی مهم بود که این پرسوناژ در کنار پذیرفتن چارچوب زندگی یک کودک فرضی بتواند شخصیت انتزاعی خودرا حفظ کند و به هیچ وجه اهل هیچ شهر خاص یا متکلم لهجه ی خاصی از ترکی نباشد. چون اگر قرار بر این باشد که به هر کودک فرصت حرفزدن به زبان خود داده شود اینجا کاراکتری که به ترکی تبریز حرف می زند شاید از فلان کاراکتر فارسی زبان به «من» کودک ترک زبان نزدیکتر باشد، اما باز هم خیلی از او دور است و او را در حاشیه نگاه می دارد. طبیعی است که طرزنگارش از روی قواعد استاندارد و با در نظر گرفتن اکثریت مخاطبان وبلاگ انتخاب شده. اما آثار بچه ها به لهجه ی خودشان خواهد بود تا بچه ها در کنار آموختن یک زبان استاندارد نسبتاَ مشترک کم کم بتوانند با لهجه های هم نیز آشنا شوند و تفاوت ادبیات شفاهی و کتبی و جایگاه آن را تشخیص دهند. بخش «کتابخانام» به معرفی هر گونه اثر رسانه ای از قبیل سی دی و کتاب به زبان ترکی و برای کودکان اختصاص یافته و انتظار می رود بیشتر مرجعی باشد برای کسانی که جددی تر به ادبیات کودک نگاه می کنند تا هم آثارشان را معرفی کنند و هم با یکدیگر و با مخاطبانشان رابطه ی نزدیکتری داشته باشند.

در بخش «اوخومالیلار» متون و شعرهای ساده قرار داده شده اند که امید دارم در آینده ی نزدیک بتوانیم یک لغتنامه ی تصویری و صوتی نیز به آن اضافه کنیم. در حال حاضر متون ارائه شده در این بخش در بخش «قولاق آسمالیلار» توسط کاراکتر آناخوخان یا آتاخوخان خوانده و توضیح داده می شوند. همین بخش قسمتی به نام «منیم ماهنیلاریم» نیز دارد که ترانه های کودکانه در آن ارائه می شوند.«بیزیمکیلر» شامل آثار رسیده است. که «سسلر»،«نقاشیلر» و«ال یازیلاری» را شامل می شود. صدای بچه ها طبیعتاَ با امکانات و کیفیت کم ضبط می شود و انتظاری جز این هم نیست. اما ترجیح براین است که در کنار شعرهای فلکلور از شعرهای جدید کودک نیز استفاده شود. والدین یا مربیانی که حوصله یا امکان یاددادن شعرهای جدید به بچه هارا ندارند می توانند از خود وبلاگ استفاده کنند و تنها به کودک کمک کنند که با کاراکتر موجود رابطه برقرار کند.

در مورد دستخط بچه ها هم طبیعتاَ بچه های خیلی کمی توانایی تولید متن به زبان ترکی را دارند و برای شروع می توان شعرهای ارائه شده در وبلاگ را مثل سرمشق به کودک داد و از او خواست که هجی کند و از رویش بنویسد. در این بخش لازم اشت آثار فرستاده شده با مداد نرم و پررنگ مشکی، خط درشت و یک خط درمیان نوشته شوند. در کنارهر اثر فرستاده شده باید عکس سن، محل زندگی وچند کلمه ای درباره ی علاقهمندی های کودک نیز فرستاده شود. این عکس ها در پروفایل کودک در بخش «منیم یولداشلاریم» ذخیره خواهد شد. خود وبلاگ یک روز در هفته از زبان خوخان به روز خواهد شد و امیدواریم اکثر بچه های عضو بتوانند هفته ای یک بار به وبلاگ دسترسی داشته باشند. نوشته خوخان نیر مثل سایر بخشها با فایل صوتی همراه خواهد بود تا فهم آن برای بچه راحتتر باشد. طبق معمول تمام سایتهای مخصوص کودک یک سری پازل و رنگآمیزی نیز پیشبینی شده که فکر نمی کنم نیازی به توضیح این بخش باشد.

این چند پاراگراف اولین و ساده ترین اهداف و برنامه های گروهی است که شما را به همکاری دعوت می کند و از هرگونه پیشنهاد و همکاری شما در چارچوب این اهداف به گرمی استقبال خواهد کرد

با احترام بسیار

مدیر گروه کوچک خوخان اولکر اوجقار

____________________________

سون سؤز سیته نین بوتون فننی ایشلرینی عهده‌له‌ین اوختای نژاد محمد جنابلاری، خوخان پئرسوناژینی بیز وئرن بیچیملرده تؤره‌دن کؤنول خانیم رنجبر و اونا ال یئتیرن مسعود سبزی جنابلاری،کیتاب اؤزتلرینی ییغیب یازییا چکن فرزین اصغری جنابلاری، بو سون بیر آیی داییم بیر الی اسکن دویمه‌سینده قالان سانای خانیم رنجبر، آنا سسینی دانیشان عزیز شاعیریمیز داملا خانیم، اوشاقلارلا ایلگیلنمیه چوخ چالیشان هادی قاراچاق جنابلاری و اولکر خانیم قاسیمزاده، زنجاندا چوخ زحمتیمیزی چکن تئلناز خانیم زنگانلی، آتا و خوخان سسینی دانیشیب آدلارینی گیزله‌مک ایستین سئوگیلی یولداشلاریم و نهایتده، اللریندن گلنی من و بو ائکیپدن اسگیرمه ‌مه‌ین بوتون عزیز یولداشلاریم ساغ اولسونلار!