«نیاز ما به سعید جلیلی»

1
2
3
4
فهرست:
.1 گفتمان انقلاب
.2 گفتمانهای موجود در انتخابات ریاست جمهوری
- .1 2 گفتمان لیبرال سرمایه داری
- .2 2 گفتمان عملگرایی میانه
- .3 2 گفتمان مقاومت
.3 سوابق و توانمندیهای دکتر سعید جلیلی
- .1 3 رئیس جمهور باید چه توانمندی داشته باشد؟
- .2 3 سوابق دکتر سعید جلیلی
- - .1 2 3 زندگی نامه
- - .2 2 3 نگاهی به کارنامه عملکرد
.4 تیم کارشناسی و اجرایی
.5 برنامه
- .1 5 اصلاح ساختار اداری و اجرایی
- .2 5 تکیه بر اقتصاد مقاومتی
5
.1 گفتمان انقلاب
داده می »؟ اصلی ترین شعار دولت شما چیست « گفتمان یک دولت همان پاسخی است که در جواب سوال
شود. رئیس جمهور بر اساس گفتمان خود از ظرفیت ها و صلاحیت ها بهره می گیرد.
جهت بررسی نسبت گفتمانهای موجود در صحنه انتخابات با گفتمان انقلاب، ابتدا باید شاخصه های
بررسی نمود. » مدظله « گفتمان انقلاب را بر اساس بیانات مقام معظم رهبری
همیشه در دلِ ساخت حقوقی، یک ساخت حقیقی، یک هویت حقیقی و واقعی وجود دارد؛ او را باید حفظ
کرد. ... او در حکم روح این جسم است. آن ساخت درونی چیست؟ همان آرمانهای جمهوری اسلامی است:
عدالت، کرامت انسان، حفظ ارزشها، سعی برای ایجاد برادری و برابری، اخلاق، ایستادگی در مقابل نفوذ
دشمن؛ اینها آن اجزاء ساخت حقیقی و باطنی و درونی نظام جمهوری اسلامی است . )مقام معظم رهبری
)1331/9/4
نظام اسلامی, نظام اسلامی است در ظاهر و باطن نه فقط نظام اسلامی در ظاهر .... انحراف در هدفها، در
آرمانها، در جهتگیری ها را باید مراقبت کرد که پیش نیاید. .... شاخصهای هویت اسلامی بایستی معلوم باشد:
شاخص عدالت طلبی، شاخص ساده زیستی مسئولان، شاخص کار و تلاش مخلصانه، شاخص طلب و پویائی
علمی بی وقفه، شاخص ایستادگی قاطع در مقابل طمع ورزی و سلطه ی بیگانگان، شاخص دفاع از حقوق ملی.
از حقوق ملت، دفاعِ شجاعانه کردن یک شاخص است؛ مثل همین حق هسته ای؛ مسئله ی هسته ای. این یکی
از ده ها نیاز کشور ماست؛ تنها مسئله ی ما نیست؛ اما وقتی دشمن روی این نقطه متمرکز شد، ملت هم
ایستادگی کرد. .... اجتناب از اشرافیگری؛ یعنی ضد ارزش کردن. در انقلاب ما این نکته وجود داشت؛ این را
بتدریج بعضی ها سعی کردند کمرنگ کنند. .... مسئله ی ارزش جهاد و شهادت، یکی دیگر از شاخصهاست. ....
6
اعتماد به مردم، عقیده واقعی به مشارکت مردم. ... بنای جمهوری اسلامی بر اعتماد به مردم و اعتقاد به
)1331/9/ مشارکت مردم است. شجاعت در برابر هیبت دشمن، جزو شاخصهاست. ) 24
.2 گفتمانهای موجود در انتخابات ریاست جمهوری
گفتمانهای موجود در صحنه انتخابات ریاست جمهوری یازدهم را میتوان در سه گفتمان, دسته بندی کرد:
- .1 2 گفتمان لیبرال سرمایه داری
به فضای قبل از سال 1334 و » واپس گرایی « برخی از کاندیداهای این دوره از انتخابات شعار اصلی خود را
روی کار آمدن دولت احمدی نژاد می دانند و گفتمان و شعارهای آن دوره را می پسندند.به عقیده اینها باید
آنان که پیش از دولت نهم و دهم بر مسند بودند و از نگاه ایشان بزرگان انقلابند بازگردند تا اوضاع سامان - -
یابد. باید دولت در مقابل برخی کشورها روابط مسالمت آمیز تری اختیار کند تا فشارها کم شود!
اینان با استناد به بی ثباتی اقتصادی چند ماه گذشته این چنین وانمود می کنند که مشکل اساسی ناشی از
شعارها و گفتمان دولت است.بهتر است به یاد بیاوریم گفتمان مزبوردر زمان حاکم بودن دولت سازندگی،
نرخ ارز را از 63 ریال به 1453 ریال رساند و به ناگاه نرخ دلار بیست و یک برابر شد. در همین دولت,تورم
چهل و نه درصدی شکل گرفت که موجب بروز شورشها و اعتراضات در برخی شهرهای ایران مانند مشهد و
اسلامشهر شدکه به آتش کشیدن بانک ها و حمله به کلانتری ها برخی از جلوه های آن بود.
این گفتمان هرچند در سال های پس از جنگ در دل گفتمان انقلاب ارزیابی می شد اما رفته رفته
تمایلاتش به نظام لیبرال سرمایه داری افزون گردید و پس از سال 16 به موازات تعلق به گفتمان لیبرال
سرمایه داری زاویه اش با گفتمان انقلاب آشکار شد و در نهایت سردمداران آن در انتخابات ریاست
جمهوری 33 همگام با سرویسهای جاسوسی اسرائیل، امریکا ، انگلیس و ضد انقلاب ها در مقابل اصل نظام
ایستادند. هرچند نظام اسلامی با سعه صدر خود به دنبال آن است که بخشی از بدنه متصل به این گفتمان ،
خط خود را از صف فتنه گران جدا کنند و در نظام اسلامی اجازه حیات سیاسی داشته باشند اما در حال
حاضر این گفتمان همچنان همان شعارهای تند را که متوجه اصل نظام است را در رسانه های خود تکرار
می کند.
- .2 2 گفتمان عملگرایی میانه
این گفتمان از سوی نامزدهای برخاسته از طیف موسوم به اصولگریان بیان می شود و بر بازگشت به قبل از
سال 34 اصرار ندارد اما در این میان معلوم نیست که تمام نقاط قوت گفتمان دولت نهم و دهم را در خود
جمع کرده باشد.
1
این گفتمان با وجود نگاه نقادانه به واپس گرایی گفتمان اول، به نقد دولت های نهم و دهم نیز می پردازد و
از خلال این نقدها برخی شعارهای اصیل گفتمان سوم تیر را نیز نقد می کند یا آنکه هنگام نقد ،
شاخص هایی را میزان قرار می دهد که بسیار شبیه شاخص های گفتمان دو دولت سازندگی و اصلاحات است.
واقعیت آن است که با وجود درستی بخشی از نقدهای وارد بر دولت دهم، رویکرد استکبار ستیزی و ضد
اسرائیلی این دولت و طرح های حمایتی این دولت از محرومین همانند مسکن روستایی، مسکن مهر و پروژه
های عمرانی ملی در استانهای مختلف در قالب مهر ماندگار که حاصل سفرهای استانی است و نیز طرح - - -
تحول اقتصادی و هدفمندی یارانه ها افتخاراتی ارزشمند برای این دولت است که البته این همه خدمات
موثر و ارزشمند را نمی توان به راحتی در دولتهای پنجم تا هشتم یافت. خطاهای تاکتیکی و گاه مهم و
راهبردی این دولت خصوصا در نسبت نادرست با مقام عظمای ولایت، نباید باعث شود با بی انصافی زمینه پر
رنگ شدن گفتمان واپس گرایی را فراهم نماییم. این گفتمان در مرز غلتیدن به دامن گفتمان واپس گرایی
است. ضرورت تمایز این گفتمان از گفتمان لیبرال سرمایه داری آنان را ملزم به زدودن ابهام مطروحه از -
دامن خود می کند اما متاسفانه این جریان در صحنه انتخابات با محاسبه نادرست از ذائقه مردم و با انگیزه
جلب آراء عمومی چندان به ابهام زدایی از گفتمان خود نپرداخته است.
- .3 2 گفتمان مقاومت
رهبر انقلاب در شهریور 31 گفتمان سوم تیر و دولت برآمده از آن را با این خصوصیات توصیف نمودند:
خصوصیت و امتیاز دوم که در این دولت هست، شعار و گفتمان کلی این دولت است که منطبق بر شعار و
گفتمان امام و منطبق بر شعارها و گفتمانهای انقلاباست؛ ... هر دلبسته به انقلاب، این را قدر می داند؛ هر
کسی که پیشرفت کشور را با هدایت انقلاب و با کارگردانی انقلاب تصور می کند، باید این را قدر بداند.
عدالت خواهیدر این دولت پررنگ شد. ....استکبارستیزی.... در این دولت تشخص و تمیّز پیدا کرد. ....
مسئله ی اعاده ی عزت ملی و ترک انفعال.... را هم انسان در این دولت احساس می کند؛ ما متأسفانه در برخی
از اوقات گذشته، می دیدیم که بعضی ... کأنّه خجالت میکشند که حقایق انقلاب را بر زبان جاری کنند یا آنها
را پیگیری کنند یا به آنها اهمیت بدهند! ....روحیه ی تهاجم در مقابله ی با زورگویان بین المللی ..... گفتمان
عمومی دولت اینهاست؛ به طور خلاصه: زنده کردن و بازسازی برخی خصوصیات جوهری انقلاب و منطق
امام.
همچنین ایشان رای مردم به دولت دهم را در واقع برخاسته از رای مردم به شعارها و گفتمان انقلاب
اسلامی دانستند و در حکم تنفیذ رای دوره دهم ریاست جمهوری نوشتند:
رای قاطع و بی سابقه مردم به رئیس جمهور منتخب و محترم ... رأی بهگفتمان پُربرکت و
عزّتمدار انقلاب اسلامی است؛ رأی به استکبارستیزی و ایستادگی شجاعانه در برابر سلطه طلبان بین المللی
3
است؛ رأی به مبارزه با فقر و فساد و تبعیض و مبارزه با اشرافیگری است؛ رأی به ساده زیستی و نزدیکی با
مردم و غمگساری از ضعیفان و مستضعفان است ؛ رأی به کار و تلاشِ بی وقفه و خستگی ناپذیر است .
آنچه امروز دولت بر آمده از این گفتمان با آن مواجه است مشکل گفتمان دولت فعلی نیست بلکه برخی سوء
تدبیرها و رویکردهای عملیاتی دولت برای اجرای اهداف خود و در کنار آن موج سنگین فشارهای خارجی
است.
عملگرایی انقلابی دولت فعلی در مواردی با کم تدبیری مواجه گردی که منجر به برخی رفتار های خام شد .
از طرفی این عملگرایی انقلابی با عجله به دنبال تحقق هرچه زودتر اهداف خود بود و ساختارهای قانونی
ناکارآمد کشور را به عنوان مزاحمی جدی در عملیات خود می دید. لذا دولتمردان به ساختن ساختارهای
موازی و دور زدن قانون پرداختند که خود زمینه اختلاف های فراوان را فراهم ساخت و عملا تعارض دولت با
قوای دیگر را هر روز بیش از پیش نمایان کرد. این تعارض ها حجم زیادی از قدرت سازمان های قانونی کشور
به خصوص دولت و مجلس را به خود مصروف داشت و عملا به جای همگرایی, تعارض داخلی را به ارمغان
آورد. این تعارض ها به مرز بی اعتنایی حلقه انحرافی به فرمایشات رهبری نیز ختم گردید.
آنچه در این میان روشن می شود این نکته است که برخی بی تدبیری ها و اشتباهات بر آمده از این مسیر به
معنای اشتباه بودن عملکرد دولت است نه گفتمان آن. ما نیازی به عقبگرد از گفتمان سوم تیرو اصول انقلاب
و امام )ره( و مقام معظم رهبری )مدظله(نداریم بلکه به عکس, گفتمانی که امروز انقلاب اسلامی را به پیش
خواهد برد گفتمان مقاومت است. باید با پافشاری بر اصول خود و درس گرفتن از نقاط ضعف و قوت گذشته,
آینده را بسازیم. مقام معظم رهبری یک ماه پیش از انتخابات ریاست جمهوری ملاک اصلی انتخاب را
پایداری بر ارزشهای انقلاب دانستند:
معیار اصلی این است که کسانی سر کار بیایند که همتشان بر حفظ عزت و حرکت کشور در جهت هدفهای
انقلاب باشد. آنچه ما در این سالهای طولانی از خیرات و برکات به دست آورده ایم، به برکت هدفهای انقلاب
بوده است؛ هر جائی که ما کم آوردیم، عقب ماندیم، شکست خوردیم، به خاطر غفلت از هدفهای انقلاب
اسلامی و هدفهای اسلامی » انّ الّذین قالوا ربّنا اللّه ثمّ استقاموا « بوده است. کسانی سر کار بیایند که مصداق
باشند؛ اهل استقامت، اهل ایستادگی باشند؛ زرهی پولادین از یاد خدا و از توکل به خدا بر تن خودشان
بپوشند و وارد میدان شوند . )92/2/25(
به میدان آمده است. » مقاومت رمز پیشرفت « گفتمان مقاومت بر همین اساس و با شعار
تصور برخی آن است که ایستادگی درمقابل استکبار جهانی باعث می شود ایران تبدیل به کشوری عقب
افتاده گردد، صنعت و تجارت رو به ورشکستگی برود، گرسنگی و فقر ایران را فراگیرد و در نهایت کشور از
نظر اقتصادی و به تبع آن سیاسی و فرهنگی ویران گردد. بنابراین تنها راه پیشرفت ایران آن است که همانند
9
کشورهای دیگر جهان سوم به سمت وابستگی به نظام سلطه جهانی پیش رویم تا از ایران کشوری پیشرفته
بسازیم.
سخن گفتمان مقاومت تنها بر سر جای خود ایستادن نیست بلکه سخن پایداری بر اهداف و قدم نهادن به
جلو است. گفتمان مقاومت و پیشرفت معتقد است حقیقت عکس آن چیزی است . وابستگی برای کشورهایی
چون عراق ، عربستان ، مصر و حتی ترکیه نه توانسته است عزتی بسازد و نه توانسته است پیشرفتی عمیق
حاصل آورد. کشورهای ابرقدرت دنیا به هیچ وجه حاضر نیستند کشوری را به شراکت خود درآورند مگر این
که با استقلال و اتکای به نفس خود تبدیل به قدرتی جهانی گردد. ایران با وجود ایستادگی و مقاومت، رشد
علمی 11 برابری رشد جهانی را تجربه کرده است. ایران در صنایع پیشرفته از نانو تکنولوژی تا انرژی هسته
ای، از سلولهای بنیادین تا صنعت موشکی و ماهواره ای در میان 11 کشور پیشرفته دنیا قرار گرفته است.
وابستگی به غرب و خصوصا امریکا نه توانست عزتی برای نظام شاهنشاهی بسازد و نه پیشرفتی قابل توجه
برای ایران به ارمغان آورد. حاصل آنکه تنها با همان فرهنگ مقاومت که بر جنگ تحمیلی حاکم بود می
توانیم به کشوری پیشرفته دست یابیم. لذا تنها راه حل مشکلات امروز چه در ابعاد داخلی و چه در ابعاد
خارجی, پافشاری بر اهداف انقلاب و مقاومت در برابر فرسودگی ها و تهاجمات است. ما با مقاومت می توانیم
به پیش برویم چنانکه در سی سال گذشته پیش رفتیم. هر آنچه امروز داریم نتیجه مقاومت ملتی برزگ و
مردان و زنانی است که در گذشته بر سر اهداف انقلاب ایستادند و با انواع مشکلات دست و پنجه نرم کردند.
.3 سوابق و توانمندیهای دکتر سعید جلیلی
یکی از جدی ترین سوالات از هر کاندیدای ریاست جمهوری آن است که ریاست جمهوری چه نوع مدیریتی
را طلب می کند؟ ثانیا آیا دکتر سعید جلیلی واجد این حد از توانمندی ها هست یا نه؟
- .1 3 رئیس جمهور باید چه توانمندیهایی داشته باشد؟
علم مدیریت، مهارت های مورد نیاز مدیران در سطوح مختلف)از سطوح اجرایی و عملیاتی تا سطوح میانی و
عالی( را در سه عنوان کلی مهارت فنی, مهارت انسانی و مهارت ادراکی طبقه بندی میکند.
مهارت فنی: همان توان استفاده از دانش ها و تجهیزات ویژه برای انجام یک کار تخصصی است که با تحصیل،
کارورزی و تجربه حاصل می شود، مثل دانش بتن ریزی برای یک پل.
مهارت انسانی: یعنی توانایی مدیریت نیروی انسانی و ایجاد محیط همکاری میان نیروها و استفاده از آن ها
برای انجام وظایف محوله. مهارت انسانی در نقطه مقابل مهارت فنی است. یعنی کار کردن با مردم در مقابل
کار کردن با اشیا .
مهارت ادارکی: یعنی توان هماهنگ سازی کلان بخش های مختلف که لازمه آن اولا شناخت این بخشها و
ثانیا میزان تاثیر این بخشها بر یکدیگر است. در صورت نبود این مهارت مدیریتی کارها به صورت بخشی و
11
جداگانه پیش خواهد رفت به طور مثال در یکی از دولتهای پس از جنگ در استان خوزستان سدهای زیادی
برای آبیاری احداث شد اما کشاورزی خوزستان از آن بی بهره بود چرا که در نتیجه ناهماهنگی و اختلاف دو
وزارت خانه نیرو و کشاورزی شبکه آبیاریدر این استان شکل نگرفته بود.
نسبت نیاز هر مدیر به این سه مهارت, متناسب با جایگاه یک مدیر متفاوت است. هرچه سطح مدیریت بالاتر
باشد نیاز به مهارتهای فنی کمتر و نیاز به مهارتهای اداراکی بیشتر میگردد . 1
جایگاه ریاست جمهوری، از جمله جایگاه های عالی مدیریتی است ، بنابراین متصدی آن بیش از همه
مهارت ها، نیازمند مهارت ادراکی بالاست یعنی رئیس جمهور اولا باید بخشهای مختلف کشور را بشناسد و
ثانیا بتواند میان آنها ارتباط برقرار کند.بر اساس این نگاه، وقتی می خواهیم توانمندی یک فرد را برای احراز
مسئولیت ریاست جمهوری بسنجیم، باید ببینیم یک نامزد ریاست جمهوری چه مقدار می تواند مسائل موجود
کشور در ابعاد داخلی و خارجی را رصد کرده و ارتباط میان آنها را بفهمد و آنگاه کارها را میان افراد باتجربه
در هر عرصه تقسیم کند. 2
خلاصه سخن آنکه معنای مدیریت اجرایی رئیس جمهور, بر عهده گرفتن پروژه ها و حتی مدیریت کلان
پروژه های اجرایی نیست بلکه مدیریت رئیس جمهور یک مدیریت راهبردی است که در آن شناخت بخشهای
مختلف کشور, تصویر درست از ارتباطات دستگاه ها اجرایی در قوای سه گانه، توانایی مدیریت مسائل کلان
کشور بر اساس این شناخت از ملزومات است. از طرفی اجرای این مهم تنها در صورتی میسر است که مدیر
با رفتار متعادل و همدلانه خود امکان تفاهم را میان نیروهای موجود در دولت و حتی سایر قوای مختلف
نظام فراهم سازد و به صورت نامحسوس در نسبت گرفتن با نیروهای دولت از موضع قوت برخورد نماید.
با این ملاک سوابق و عملکرد دکتر سعید جلیلی را بررسی می کنیم:
- .2 3 سوابق دکتر سعید جلیلی
- - .1 2 3 زندگی نامه
سعید جلیلی متولّد سال 1344 بوده و در خانواده ای مذهبی و فرهنگی، در مشهد رشد نموده است. در
سال های ابتدایی انقلاب، با شهید دیالمه آشنا شد و وارد فعالیتهای انقلابی شد.
او در سال 1362 وارد دانشگاه امام صادق )علیه السلام( شد و طیّ این سالها علاوه بر استفاده از
محضرآیت الله مهدوی کنی, باقری کنی،علم الهدی، مرحوم دکترسیّد جعفر شهیدی و اساتید برجسته دیگر با
1 . برای مطالعه بیشتر می توانید به این منابع رجوع کنید مبانی سازمان
و مدیریت؛ دک تر علی ر ضاییان ) پدر ع لم مدیریت در ا یران(؛ انت شارات سمت؛
صفحه ۹۳۳ مهارت های یک مدیر موفق؛ رابرت کاتز؛ ترجمه ی محمود توتون چیان؛ -
انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی؛ صفحه ۳۹
2 . ) برای تو ضیح بی شتر به م صاحبه دک تر ر ضائیان پدر ع لم مدیریت ا یران و ع ضو
شورای عالی اداری در پایگاه های اینترنتی مراجعه کنید.(
11
اساتید برجسته علوم سیاسی نیز آشنا شد که در نتیجه این آشنایی به دو اندیشه سیاسی اسلام و اندیشه
های سیاسی غرب تسلّط یافت . ا یشان همچنین در زمان تحصیل در دانشگاه با زبان انگیسی و عربی به
خوبی آشنا شد.
دکتر جلیلی در زمان دفاع مقدس به عنوان نیروی بسیجی بارها در جبهه های جنگ حضور یافت . و در دی
ماه 1365 در عملیات کربلای پنج, پای راست خود را از دست داد و به خیل جانبازان انقلاب پیوست.
پس از بازگشت از جبهه های دفاع مقدس او به تحصیل خود ادامه داد و در نهایت در مقطع دکتری علوم
به نگارش در آورد که بعدها در » بنیاد اندیشه سیاسی اسلام در قرآن « سیاسی پایان نامه خود را با عنوان
لبنان به زبان عربی نیز ترجمه شد.
وی از سال 1363 وارد وزارت امور خارجه گردید و دوازده سال در وزارت امور خارجه فعالیت کرد و در سال
1331 مدیر کل دفتر بررسی های جاری دفتر مقام معظم رهبری گردید. در سال 1334 به معاونت اداره اروپا
و آمریکای وزارت امورخارجه انتخاب شد و در نهایت از سال 1336 تا کنون به عنوان دبیر شورای عالی
امنیت ملی و از سال 1331 تا کنون نماینده مقام معظم رهبری در این شورا مشغول خدمتگزاری
می باشد.در نهایت در سال 1391 توسط مقام معظم رهبری در مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شدند.
- - .2 2 3 نگاهی به کارنامه عملکرد
دکتر جلیلی بسیار کم درباره خود صحبت می کند مگر این که در چالش و موقعیتی خاص قرار بگیرد لذا به
دست آوردن اطلاعاتی دقیق از سوابق ایشان به سادگی میسر نیست. مسوولیت های ایشان در نهادهای
حساس مرتبط با امنیت ملی کشور هم امکان ارائه عمومی بخش زیادی از اطلاعات را ممکن نمی سازد.
فعالیت مدیریتی عملیاتی ایشان سال 1363 به عنوان موسس یکی از اولین بسیج های دانشجو و طلبه در
دانشگاه امام صادق آغاز می شود. ورود در تاسیس یک مجموعه دانشجویی نشان از آن دارد که دکتر جلیلی
علاوه بر روحیه تئوریک، از همان دوران دانشجویی دارای روحیه عملیاتی نیز بوده است. تاسیس بسیج
دانشجویی در فضایی که برخی جریانهای دانشجویی عمدتا تمایلاتی به نگاه های لیبرالی یافته بودند، نشان
از حرکت عملیاتی ایشان در سطح راهبردی دارد. ایجاد کرسی مناظره در بسیج دانشجویی با حضور
جریانهای مختلف فکری خصوصا طیف نوظهور لیبرال 3 که هنوز به صورت علنی پا به عرصه جامعه نگذاشته
بود، حکایت از نوع نگاه معطوف به ارتقاء نخبگانی بچه های حزب اللهی و آزاداندیشی متعادل ایشان دارد.
آن هم در زمانی که جریان حزب اللهی بصورت گسترده متوجه این الزامات نبود .
دکتر جلیلی حیات حرفه ای مدیریتی اش را در وزارت خارجه از سال 63 از رده های پایین مدیریتی آغاز می
نمود و به تدریج در یک دوره هشت ساله از مدیریت جزئی عملیاتی پله پله به رده های بالاتر ارتقاء یافت . در
۹. مان ند ای جاد م ناظره هایی با دک تر ب شیریه از ا ساتید ع لوم سیا سی جب هه
سکولارها.
12
دوره دو ساله ریاست ایشان بر اداره بازرسی وزارت خارجه در سال های 69 و 11 با دقت نظر پروژه عملیاتی
رصد و ارزیابی سفرای جمهوری اسلامی انجام گرفت و در نتیجه به صورت هوشمندانه ای ، بدون هیاهو و
جنجال 11 نفر از سفرا را به دلیل ناکارآمدی از پست خود برکنار می کند.
از جمله نکات برجسته دیگر در این دوره ورود دقیق دکتر جلیلی در صحنه است تا از نزدیک ناکارآمدی
سیستم را حل نماید. ایشان در این دوره با سفرهای هدفمند به کشورهای اروپایی, سفرای ایران را برای
موضع گیری فعال می نماید. لذا در آن دوره در خروجی خبرگزاری ها پاسخ سفرای ایران به مواضع ضد ایرانی
دیده می شود .
در ابتدای دولت نهم، دکتر جلیلی در موقعیت سختی که تحریم ها و فشارهای امریکا و اروپا به علت فعال
شدن سایت اصفهان و نطنز زمینه ارتباط کشور را با امریکا و اروپا محدود کرده بود، معاونت اروپا و امریکا را
در دست داشت. ایشان در همان مدت کوتاه، به صورت دقیق و جزئی به رصد فرصت های ایران در قاره
امریکا و اروپا می پرداخت. ارتباط ویژه دولت نهم با دو سفر دوره ای به امریکای لاتین از جمله دستاوردهای
حساب شده وزارت خارجه در دوره معاونت دکتر جلیلی بوده است. استحکام بخشی به حضور ایران در
امریکای لاتین بواسطه قدرتمند اقتصادی به گونه ای است که حتی اگر دولتهای ضد امریکایی از قدرت کنار
روند، ایران همچنان در این منطقه حضور خواهد داشت. تا اینکه فرصت ایران در ایالات متحده با برنامه
ریزی حواشی حضور رئیس جمهور در سازمان ملل 4 شکل ویژه ای به خود می گیرد. رصد فرصت های ایران
در چند کشور پیشرفتة اروپایی غیر عضو اتحادیه اروپا نیز در دستور کار ایشان بود. در همین دوره فشار
اتحادیه اروپا بود که با تلاشهای دکتر جلیلی خط لوله گاز ایران به اروپا از طریق سوییس شکل گرفت و
قراردادش به مرحله اجرا درآمد.
اما تمام سوابق مدیریتی دکتر جلیلی در حوزه بین الملل و خارج از کشور خلاصه نمی گردد. نیمی از سوابق
مدیریتی ایشان در حوزه داخلی بوده است. جالب آن است که تمامی این دوران در مراکز راهبردی نظام در
حوزه رصد و مدیریت راهبردی مسائل داخلی کشور نیز بوده است. از جمله این سوابق، حضور چهارساله
دکتر جلیلی در دفتر بررسی های جاری بیت مقام معظّم رهبریاست که وظیفه ارائه گزارش و پیشنهاد -
راهبردی در حوزه مسائل کشور به رهبر معظم انقلاب را دارد این سابقه، موقعیتی ویژه برای دست یافتن به -
سطوح راهبردی مسائل کشور در اختیار ایشان قرار داد. جلیلی در این دوره یادداشت های راهبردی و
مبتکرانه ای از جای جای نظام آماده می ساخت که مورد توجّه رهبر انقلاب نیز قرار گرفت. شناسایی قوت
4. معمولا فرصت حضور در نیویورک به سخنرانی در سازمان ملل خلاصه می شود اما در
دوره معاونت دکتر جلیلی سخنرانی دکتر احمدی نژاد در دانشگاه کلمبیا با یک ماه
پیگیری شکل می گیرد.
13
های ویژه دکتر جلیلی برای رهبر معظم انقلاب که در دوره های بعدزمینة انتصاب ایشان به سمت -
نمایندگی رهبری در شورای عالی امنیت ملی را فراهم می سازد در همین دوره تحقق یافت. -
علاوه بر این 4 سال، دکتر سعید جلیلی شش سال اخیر دوران خدمت خود را از مهرماه سال 1336 تا -
کنون در مقام دبیری یکی ازمهم ترین فراستادهای کشور یعنی شورای عالی امنیت ملی سپری کرده است. -
آشنایی با شورای عالی امنیت ملی:
تصور جاری در مورد شورای عالی امنیت ملی و دکتر جلیلی در موقعیت دبیری این شورا آن است که ایشان
تنها مسوول پرونده هسته ای و مذاکرات ایران با پنج قدرت دنیا می باشند در حالی که مسئله هسته ای
همان طور که از اسمش » امنیت ملی « شاید 11 درصد کار شورا را نیز به خود اختصاص ندهد. شورای عالی
پیداست رنگ و بوی امنیتی دارد و تمامی مسائل کشور که امکان حل آن از طریق دستگاههای متولی امکان
پذیر نبوده و صورت بحرانی پیدا می کند، در دستور کار شورا قرار می گیرد.
بر اساس اصل ) 116 ( الحاقی به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در سال 1363 ، شورای عالی امنیت
ملی از ادغام شورای دفاع و شورای امنیت کشورایجاد شد. اعضای شورای عالی امنیت ملی عبارتند از:
الف: رئیس جمهور, رئیس مجلس شورای اسلامی, رئیس قوه قضائیه
ب: رئیس ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح
ج: عالیترین مقام ارتش و سپاه .
د: دو نماینده به انتخاب مقام معظم رهبری
ه: وزیر امور خارجه, وزیر کشور, وزیر اطلاعات
و: وزیر یا وزرای مرتبط با موضوع در حال بررسی
ز: معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور
ترکیب فوق نشان دهنده اهمیت این شوراست، علی الخصوص آنکه مصوبات آن طبق قانون اساسی در - -
فرآیندی خارج از مراحل قانونگذاری و تنها با تأیید مقام معظم رهبری برای تمام سطوح مدیریتی کشور و
تمامی قوای سه گانه لازم الاجرا می گردد.
در قانون اساسی سه وظیفه اصلی برای شورای عالی امنیت ملی بر شمرده شده است:
الف: تعیین سیاستهای دفاعی امنیتی کشور -
ب: هماهنگ کردن فعالیت های سیاسی ، اطلاعاتی ، اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی در ارتباط با تدابیر کلی
دفاعی امنیتی . -
ج: بهره گیری از امکانات مادی و معنوی کشور برای مقابله با تهدیدهای داخلی و خارجی .
14
این سه وظیفه نشان می دهد که شورای عالی امنیت ملی بر اساس وظیفه اول یک مرجع سیاستگذار و
قانون گذار, بر اساس وظیفه دوم یک مرجع هماهنگ کننده در سطح ملی و بر اساس وظیفه سوم یک نهاد
اجرایی است. به عبارت بهتر این شورا وضع و اجرای قوانین را به صورت همزمان بر عهده دارد.
اما مسئولیتهای شورای عالی امنیت ملی در قالب بدنه ی کارشناسی، ساماندهی، هماهنگی و اجرا بر عهده
نهاد دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی است که تحت اداره نماینده مستقیم مقام رهبری قرار دارد.
در ذیل این دبیرخانه معاونتهای مختلفی از جمله بین الملل، سیاسی اجتماعی، اقتصادی، حقوقی و
نظامی فعالیت دارند.
در ذیل هر یک از این معاونت ها کمیتههای تخصصی فعالیت دارند. مانند کمیته های تخصصی مسائل بین
الملل،که در حوزههای مختلف، اروپا، آمریکا، آسیا، افریقا و... مسائل امنیت ملی ما را رصد میکنند.
در کنار این معاونتها , ستادهای ویژه ای پیرامون مسائل خاص تشکیل می شود مانند ستاد تدابیر ویژه
اقتصادی که مسئول آن معاون اول رئیس جمهور است و به طور خاص بر موضوع تحریم ها متمرکز است و
برای هر محور تحریم کمیته ای تشکیل داده است مثل کمیته تحریم بانکی, کمیته تحریم نفت و ....
این حجم عظیم از بررسی و رسیدگی ها نشان از آن دارد که دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی به عنوان
مسئول هماهنگی تمامی دستگاه ها در رابطه با تدابیر امنیت ملی است با تمام نهادهای حاکمیتی 5 ارتباط
دائمی داشته و بر اساس مسئولیت خود ، برای آنان در جهت اجرای تصمیمات لازم الاجرای شورا برنامه ریزی
می کند.
شورای عالی امنیت ملی مسئول رصد فضای عمومی کشور است تا هر موضوعی که به امنیت ملی باز
می گردد را بررسی کند.
برخی موضوعاتی که به صورت ویژه طی شش سال گذشته مورد توجه شورای عالی امنیت ملی قرار گرفته
است:
5 . بر اساس ماده ) 3( قانون مدیریت خدمات کشوری: امورحاکمیتی آن دسته از اموری است که تحقق آن موجب اقتدار و حاکمیتت کشتور استت و
منافع آن بدون محدودیت شامل همه اقشار جامعه گردیده و بهره مندی از این نوع خدمات موجب محدودیت برای استفاده دیگران نمی شود.برخی از ایتن
مسائل عبارتند از
فراهم نمودن زمینه ها و مزیتهای لازم برای رشد و توسعه کشور و رفع فقر و بیکاری / قانونگذاری، امتور ثبتتی، استتقرار نظتم و امنیتت و اداره امتور
قضائی/ حفظ تمامیت ارضی کشور و ایجادآمادگی دفاعی و دفاع ملی / ترویج اخلاق، فرهنگ و مبتانی استلامی و صتیانت از هویتت ایرانتی، استلامی. /
اداره امور داخلی، مالیه عمومی، تنظیم روابط کار و روابط خارجی. / حفظ محیط زیست و حفاظت از منابع طبیعی و میراث فرهنگی./ ارتقاء بهداشتت و
آموزش عمومی، کنترل و پیشگیری از بیماریها و آفتهای واگیر، مقابله و کاهش اثرات حوادث طبیعی و بحرانهای عمومی.
15
الف: مقابله با فتنه 33 : روشن است که نمی توان نقش شورای عالی امنیت ملی را به عنوان بالاترین ستاد
امنیتی کشور در کنترل و خاموش کردن فتنه 33 را نادیده گرفت .گر چه به دلیل وجهه امنیتی این
مسائل، بازتاب آن به شدت کم و حتی مورد نهی دکتر جلیلی است.
نفوذ سیستم های امنیتی بیگانه در وزارت اطلاعات و نیروی انتظامی و ارتباط برخی معاونین وقت وزارت
اطلاعات با سرویسهای امنیتی خارجی از جمله بحرانهای جدی در آن دوره است که تا کنون بازگو شده
است )داستان فیلم قلاده های طلا که بر اساس اسناد امنیتی ساخته شده ، بر محور ارتباط یکی از معاونین
وزارت اطلاعات با سرویس های خارجی است.( در کنار این مساله عزل وزیر اطلاعات وقت به این پیچیدگی
افزود.
در کنار همة این ها، تنشهای به وجود آمده در اوایل دولت دهم به واسطه مساله تعیین معاون اول رئیس
جمهور, حکم مقام معظم رهبری در عزل ایشان وواکنشهای پس از آن بخشی از ظرفیتهای نظام را مصروف
خود نموده و موجب کمرنگی نقش اجتماعی دولت در مقابله با فتنه گردید.
در این فضا نقش راهبردی شورای عالی امنیت ملی در هماهنگ کردن بخش های فعال نظام برای مقابله با
این تهدید بسیار پر رنگ می شود. از جمله افتخارات نظام اسلامی آن است که بدون ورود ارتش و نیروی
نظامی تنها با استفاده از نیروی پلیس توانست با هزینه بسیار پایینی فتنه را به پایان برساند. هرچند
رهنمودها و راهبردهای رهبر انقلاب نقش اصلی را در مهار فتنه داشت ، اما مدیریت میدانی شورای عالی
امنیت ملی و هماهنگی و دقت در اجرایی شدن این رهنمود در میان سازمانها و نهادهای متولی ،امری انکار
ناپذیر است. جایگاه حقوقی و ظرفیت های مدیرتی و شخصیتی دکتر جلیلی ، اعتماد و تکیه ویژه نهادهای
امنیتی به ایشان را در این دوره فراهم ساخته است.
ب: رسیدگی به پرونده کهریزک: دکتر جلیلی در پرونده کهریزک از طرف مقام معظم رهبری مسئول بررسی
موضوع و رسیدگی به این پرونده و گزارش مستقیم به ایشان بودند. یکی از دوستان ایشان در این رابطه
می گوید:
زمانی که دکتر جلیلی از ماجرای کهریزک مطلع شد، چنان برخوردهای تندی در پیگیری ماجرا از مسئولان
مربوطهکرد که در موضوعات غیر از آن هیچ گاه نکرده بود. می گفت این موضوع قلب آقا را به درد آورده است.
سرانجام هم آقا از ایشان خواسته بودند مسئول بررسی موضوع و رسیدگی به این پرونده و گزارش مستقیم
به ایشان باشد . بی تعارف و با قاطعیت طی چند ماه موضوع را مورد پیگیری و بررسی همه جانبه و ویژه قرار
داد و گزارش آنخدمت آقا ارسال شد.
16
ج: رسیدگی به پرونده فساد بانکی سه هزار میلیاردی: پس از کشف فساد سه هزار میلیارد تومانی در کشور
شورای عالی امنیت ملی آن را به عنوان یک تهدید امنیتی شناسایی و اقدامات جدی برای پیشگیری از
اتفاقات مشابه در دستور کار قرار گرفت دکتر جلیلی این تلاشها را اینگونه روایت می کند:
در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی چندین ماه بر روی این پرونده کار کردیم تا بتوانیم ریشه های این اتفاق
را کشف کنیم. یکی از بحث های ما در آن زمان این بود که اگر سامانه های شفاف اقتصادی و روشن داشتیم
که اطلاعات تبادل می شد و در یک سازوکار سیستماتیک از آنها استفاده می شد، به راحتی از بروز فساد
جلوگیری می شد .
نگاه هوشمندانه به این مساله و تلاش برای حذف زمینه های آن از طریق شفاف سازی اطلاعات اقتصادی به
جای جنجال های رسانه ای از نکات مثبت حرکت دکتر جلیلی در این زمینه است. دکتر روح الله ایزدخواه در
این باره می گوید:
در مسئله پرونده اختلاس 3 هزار میلیارد ریالی وقتی که جلیلی پیگیر کار شد از قوا دعوت کرد و با برقراری
تعامل و همفکری یک موضوع امنیتی محض را به یک پروسه کارشناسی تبدیل کرد تا ریشه بروز چنین
فسادی مشخص شود .
د: مقابله با تحریم های خارجی: حجم سنگین و بی سابقه تحریم های خارجی در دوسال اخیر از جمله مسائلی
است که شورای عالی امنیت ملی به آن پرداخت است.
یکی از اعضای کمیته اقتصاد مقاومتی شورای عالی امنیت ملی در رابطه با حجم این تحریمها می گوید:
ما تحریم بانکی هستیم. تحریم بیمهای هستیم. تحریم خرید و فروش نفت هستیم. تحریم دریایی و
کشتیرانی هستیم. این یعنی چه؟ یعنی الآن ما برای فروش نفت مشکل داریم. این قدم اول. قدم دوم اینکه
این نفتی که فروختی برای جابجایی پولش بخاطر تحریم بانکی مشکل داریم. قدم سوم، نفت را میخواهی
بفرستی به کسی که آن را خریداری کرده، پولش را هم داده، کشتی که میخواهی نفت را با آن بفرستی
وجود ندارد، یعنی هیچ کشوری حاضر نیست کشتی اش را اجاره بدهد که با آن نفت ببری. حالا نفت را شما
فروختی، کشتی رفته، پولش آمده، میخواهی کالا بخری و وارد کنی، مثلا میخواهی خوراک دام از برزیل
وارد کنی، دوباره برای جابجایی پولش مشکل داری .... ]مثلا سازو کار تحریمشان برای بحث گندم
بود. یعنی کشتی که گندم بار زده است، به سمت ایران نیاید .... » جلوگیری از جابجایی «
تحریمهای این بار تحریمهای جامعی و به قول خودشان فلج کننده است. هدف از اعمال این تحریم ها این
و کشور توانست مدیریت کند نابسامانی هایی که در » ما در ایران کمبود کالاهای اساسی داشته باشیم « بود
داخل کشور الان مشاهده می کنیم در برابر آنچه هدف تحریمها بود تقریبا 21 درصد اهداف تحریم هاست. ما
با عدم ثبات قیمتها مواجهیم که البته بسیار آزاردهنده است اما خود غربیها می گفتند هدف ما قحطی در
11
ایران, مغازه های خالی تا پایان سال گذشته است که تا حد بالایی مدیریت شد. از سوی دیگر مساله احتکار و
دلالی ها است که نهایت تلاش برای مقابله با آن انجام شده است.
اما جایگاه شورای عالی امنیت ملی در مدیریت این تحریم ها, چیست و این شورا چگونه تحریمها را مدیریت
کرده و اثرات سوء آن را کاهش داده است:
نظام به گونهای وظایف را تقسیم و تشریح کرده که بحث تحریم بصورت متمرکز توسط دبیرخانه شورای
عالی امنیت ملی پیگیری شود و نهادهای دیگر هم بنابر موضوعاتی که با آنها درگیر هستند به عنوان عضو و
بعنوان صاحب نظر، نظراتشان را مطرح میکنند.
برای اینکه تصمیم گیری ها و رصدهای لازم انجام شود، ساختارهایی در داخل دبیرخانه شورا طراحی شده
است؛ یکی از این ساختارها ستاد تدابیر ویژه اقتصادی است که یکی از مصوبات شورای عالی امنیت ملی از
شش سال گذشته تأسیس این ستاد بود . مصوبات ستاد تدابیر ویژه اقتصادی با حکم تأیید رهبری، مثل
مصوبات شورای امنیت ملی، حکم قانون دارد. لیکن فقط در حوزهی تحریم ، بحثهای مربوط به تحریمهای
اقتصادی در این ستاد پیگیری و ابلاغ میشود و نهایتا به قانون بدل می شود. ریاست آن با معاون اول رئیس
جمهور است و فعالیت های کارشناسی و فکری آن هم ذیل دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی تعریف می شود.
ه: مقابله با شرارتهای گروهک ریگی در منطقه شرق ایران: در این رابطه حجت الاسلام مصلحی وزیر
اطلاعات در همایش هادیان سیاسی سپاه پاسداران نقش دکتر جلیلی را در توضیح روند دستگیری ریگی
اینگونه توضیح می دهد:
از آنجایی که ما برای هماهنگی های این عملیات نمی توانستیم از تلفن استفاده کنیم مجبور شدیم تا از
طریق پیغام رسانه با سرلشکر فیروز آبادی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و آقای جلیلی دبیر شورای عالی
امنیت ملی ارتباط برقرار کنیم.... جلیلی با مسئولیت خود تصمیم گرفت جنگنده ها به هر قیمتی شده
هواپیمای ریگی را فرود بیاورند و سرلشکر فیروز آبادی تصمیم جلیلی را به نیروی هوایی ابلاغ کرد.
و: پیگیری پرونده هسته ای در مجامع بین المللی: این بخش که تقریبا ده درصد فعالیتهای عمده شورای عالی
امنیت ملی را تشکیل می دهد برجسته ترین بخش و در عین حال ناآشناترین بخش برای مردم است که
متاسفانه به دلیل ارتباط با امنیت ملی امکان بیان تفصیلی آن وجود ندارد. دکتر جلیلی در جلسه ای در
پاسخ به مساله هسته ای گفته بود:
شاید اگر بخواهم اغراق نکنم مثلا موضوع هسته ای که در شورای امنیت ملی انجام می دهیم ، فقط 5 درصد
مطلع بشوند. کارهای بسیار اساسی و جدی دیگری هست که وظیفه شورای عالی است که در آنجا شما باید
جلساتی را ترتیب بدهید، وزرا را دعوت کنید، فرماندهان نظامی را دعوت کنید، و بحث های مختلف را
مدیریت کنید .
13
ز: برخورد جدی با مساله معوقات بانکی و تهیه لیست بدهکاران بزرگ:بر اساس بررسی های صورت گرفته در
بحث تهدیدات اقتصادی که امنیت ملی کشور را تهدید می کند, معوقات بانکی در سالهای گذشته در حدود
هفتاد هزار میلیارد تومان برآورد شد. یکی از پروژه های بزرگ دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی کشف ،
تحلیل این مساله و اخطار به سیستم بانکی کشور بود. در بحث معوقات بانکی، دکتر جلیلی به عنوان دبیر
شورای عالی امنیت ملی به صورت مستقیم در این مورد وارد شده و در جلسات متوالی حتی درسطح
کارشناسی موضوع را پیگیری کردند و حتی کارگروه ویژه ای برای این موضوع تشکیل دادند. در نتیجه
اقدامات برای بسیاری از بدهکارهای بزرگ بانکی احضاریه صادر و از ایشان خواسته شد که بدهی خود را
بازپرداخت کنند. در نتیجه این مساله تا کنون نزدیک به ده هزار میلیارد تومان از معوقات بانکی بازپرداخت
شده است و میزان معوقات بانکی کشور به حدود 61 هزارمیلیاردتومان رسیده و رشد فزاینده آن متوقف شده
است.
از جمله نقاط پر اهمیت کار دکتر جلیلی در این میان تلاش برای حل اختلاف میان قوا و هماهنگی میان
آنان بود.یکی از این اختلافات اعلام لیست 311 نفره از سوی رئیس جمهور و برخورد دادستان کل کشور در
رسانه های عمومی کشور بود که فضای سیاسی را به خود مشغول کرد . دکتر جلیلی با جلسات مداوم در
شورای عالی امنیت ملی تلاش کرد این حواشی سیاسی مانع پیشرفت مساله نشود. یکی از کارشناسان
شورای عالی امنیت ملی مساله را اینگونه روایت می کند:
اختلاف بود، دولت میگفت من میخواهم پیگیری کنم، قوه قضاییه میگفت من میخواهم پیگیری کنم. قرار
شد یک مرکزیتی داده بشود که آقای جلیلی پیشنهاد کردند وزیر دادگستری بعنوان چهرهای بین دوطرف،
تحت نظارت خودشان موضوع را پیگیری کنند و کار جلو برود.
برای تصویر بهتر از ابعاد تهدید آمیز این مساله بهتر است بدانیم دولت هر ماه سه هزار و سیصد میلیارد تومان
یارانه به کل جمیعت کشور پرداخت می کند که با این حساب رقم معوقات بانکی معادل یارانه بیست و یک
ماه کل جمعیت ایران است. دکتر جلیلی در جلسه با اقتصاد دانان و فعالان بخش اقتصادی و صنعتی در این
رابطه می گوید:
هفتاد هزار میلیارد تومان بدهی معوق به بانکها وجود دارد که از این رقم، یازده هزار میلیاردش متعلق به 23
نفر است. .... وقتی به هزاران نفر از مردم می خواهیم مجموعاً 2311 میلیارد تومان وام بدهیم، نگران آثار
تورمی اش می شویم؛ اما وقتی به 23 نفر، 11 هزار میلیارد تومان وام می دهیم، آثار تورمی اش را بررسی هم
نمی کنیم .
19
از توضیح فوق به خوبی روشن می شود که فعالیت دکتر سعید جلیلی در مقام دبیر شورای عالی امنیت ملی
تا چه حد گسترده است و جایگاه ویژه این دبیرخانه اشراف کاملی بر مسائل کشور برای ایشان به ارمغان
آورده است.
اعتماد ویژه نهاد های مختلف حاضر در شورای عالی امنیت ملی به دکتر جلیلی اعم از دولت و قوه قضائیه و
مجلس و ... علی رغم اختلافات میان آن ها ریشه در مشی حاشیه گریزی دکتر جلیلی دارد. ایشان کم
سخن می گوید و تنها آنجایی لب به سخن می گشاید که ضرورتی او را وادار به موضع گیری نماید. رفتار
متین و موقر و در عین حال غیر جانبدارانه دکتر جلیلی و عدم تخریب نیروهای بدنه نظام ، باعث اعتماد
همه جریانهای خودی به ایشان گردیده است. ایشان در دوره دبیری شورای عالی امنیت ملی نشان داد که
قدرت مدیریت راهبردی صحنه اجرایی کشور را دارد و می تواند بدون هیچ حاشیه ای از تمامی ظرفیت های
نیروهای نظام اسلامی بهره برده و تعاملات سازنده ای را با قوای دیگر نظام رقم زند.
.4 تیم کارشناسی و اجرایی
ارتباط مستمر با بدنه کارشناسی کشور از جمله مزیتهای جدی دکتر سعید جلیلی به شمار می رود، اما نگاه
او به ظرفیتهای نخبگانی این ارتباط را تنها در حلقه همکاران او محدود نمی کند.
از نگاه دکتر جلیلی مفهوم تیم کارشناسی یا اجرایی نباید به حلقه محدود کارشناسان آشنا یا مرتبط با یک
مدیر تبدیل شود و در عمل به جای تیم کارشناسی با یک باند از کارشناسان خاص مواجه باشیم که به
صورت یک حلقه بسته عمل کند.
هم اکنون بخشی زیادی از اساتید برجسته اقتصاد و مدیریت حمایت خود را از ایشان اعلام کرده اند و این
خود نشانه عمق کارشناسی دیدگاه های ایشان است.
به طور مثال دکترمسعود درخشان ) اقتصاددان ارشد دفتر مطالعات انرژی در لندن وعضوهیأت علمی دانشگاه
لندن ( ،دکترپرویز داوودی ) معاون اول دولت نهم ورئیس مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری ( ،
دکتر رضائیان پدر علم مدیریت ایران،دکترزاهدی وفا )رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه امام
واز طراحان مهم هدفمندی یارانه ها( ، دکترمیرکاظمی » علیه السلام « صادق ) وزیرسابق بازرگانی ونفت ( ،
دکترابراهیم رزاقی ) اقتصاددان حوزه عدالت وعضوهیئت علمی دانشگاه تهران ( ، از جمله این اساتید برجسته
هستند.
.5 برنامه
- .1 5 اصلاح ساختار اداری و اجرایی
اصلی ترین برنامه دکتر جلیلی به گفته خود اصلاح ساختار اداری و اجرایی دولت است.
21
قول و وعده ای که بنده می توانم بگویم این است که برای رفع بیکاری و مشکلات اقتصادی ماشین دولت را از
این ساز و کار فعلی تغییر داده و اصلاح کنم؛ مگر دولت های گذشته نمی خواستند تولید را گسترش و
بیکاری را رفع کنند چرا نتوانستند! قطعا اینطور بوده که آنها می خواستند اما به دلیل ساز و کار غلط و
ساختار اداری نادرست موفق نشدند .
)92/3/ )دیدار مردم خمینی شهر 16
دکتر جلیلی در توضیح وضعیت نظام اداری آن را به قطاری تشبیه می کند که فارغ از اینکه به کدام سو
حرکت می کند, بسیار کند و با هزینه زیاد حرکت می کند و حتی در برخی موارد مانع حرکت می شود.
جلیلی در توضیح راهکار خود برای اصلاح ساختار اداری از تعبیر سفرهای وزارتخانه ای کمک می گیرد و
می گوید
به نظر بنده برخی از اقدامات که مانند سفرهای استانی شکل گرفت ، شاید پاسخ هوشمندانه ای به حرکت
کند این قطار بود که احساس می شد این قطار نمی تواند با سرعت حرکت کند و باید از آن پیاده شوند و به
طریق دیگر باید کار را انجام دهند که این کار در نوع خودش بسیار ارزشمند و ضروری بود و باید تداوم
داشته باشد ، اما کافی نیست و باید سفرهای وزارتخانه ای صورت بگیرد، یعنی باید هر وزارتخانه به مثابه یکی
از واگن های این قطار بررسی شود که چگونه با مردم و با موضوع کاری تعامل دارد و با چه سرعتی دارد این
مسیر را طی می کند .
- .2 5 تکیه بر اقتصاد مقاومتی
برنامه دیگر دکتر سعید جلیلی تکیه بر اقتصاد مقاومتی است.با توجه به دشمنی های قدرت های استکباری
دنیا با جمهوری اسلامی ایران و افزون شدن فشارهای اقتصادی ایشان بر ما، دکتر جلیلی با برنامه ای آماده
به صحنه انتخابات وارد شده است. این برنامه توسط گروه اقتصاد مقاومتی شورای عالی امنیت ملی طراحی و
اجرا شده است و تنها یک برنامه انتزاعی به نظر نمی آید. اقتصاد مقاومتی در نگاه بلند مدت یعنی طراحی
نظری و عملیاتی برای مدل سازی شکل ویژه ای از اقتصاد که فعالانه خود را برای مواجهه با هر تهدیدی،
و » تحریم شناسی « آماده خواهد ساخت و در نگاه کوتاه مدت اقتصاد مقاومتی اقداماتی ناظر به
ساختارها و نهادهای فرسوده موجود اقتصاد است تا » ترمیم « و» مقاوم سازی « و به دنبال آن » تهدیدشناسی «
بتوان با آن تهدیدها مقابله کرد. به طور مثال واردات کالاهای اساسی از خارج از کشور ما را در معرض فشار
ناشی از تحریم آنها قرار خواهد داد در حالی که با سرمایه گذاری مبلغ واردات این محصولات در کشاورزی
می توان هم تولید داخلی را تقویت کرد و هم از تهدید تحریمها در امان ماند.
اهم راهکارهای اقتصاد مقاومتی عبارتند از:
21
.1 استفاده از ظرفیت گمرگی و ترانزیتی: به طور مثال طبق آمار مراکز جهانی با توجه به موقعیت
جغرافیایی, ایران می تواند سالانه 611 میلیون تن کالاترانزیت 6 داشته وحتی باتقویت این بخش میتوان این
رقم رابه 311 میلیون تن رساند؛درحالیکه این رقم اکنون درکشورحدود 11 میلیون تن است .
.2 مقابله باسوداگری ودلالی:مسکن،زمین وطلا و ارز مهمترین حوزه هایی است که مورد طمع دلالان
وسوداگران اقتصادی قرار دارد. همچنین نرخ افزایش قیمت محصولات کشاورزی از سر مزرعه تا بازار نهایی
ازدیگر مثالهای ملموس این حوزه است . تشکیل یک سامانه شفاف ازاطلاعات فعالان و همچنین فعالیتهای
اقتصادی از جمله راهکارهای جدی در این زمینه است . .3 اصلاح بازارمسکن: مسکن از معضلات اساسی اقتصادی است که گاه تا 11 درصد درآمد خانوار را به خود
اختصاص می دهد. یکی ازعلل مهم این معضلات وجود بازار دلالی در بخش مسکن است ودر حال حاضر
بیش از 52 درصد تقاضای مسکن, تقاضا برای سرمایه است و تنها 43 درصد آن به دست متقاضیان
1 میلیون مسکن در سال است.برنامه های مهم حوزه مسکن / می رسد.درحال حاضر کشور ما سالانه نیازمند 5
دکترجلیلی عبارتنداز : عرضه واحدهای خالی ) بیش از 1 میلیون و 111 هزار خانه خالی درکشور وجود دارد ( ،
کنترل تقاضاهای سوداگرانه بازار مسکن با اجرای سیاستهای مالیاتی،ایجادسامانه شفاف اطلاعات مسکن،
اجرای شناسنامه هوشمند املاک و .... .4 اشتغال پایدار: دراولویت دهی به مساله اشتغال باید سرپرستان خانوار در اولویت باشند . درحالیکه 31
درصد سرپرستان خانوار را مردان تشکیل میدهند اما از این امر م